KABIZLIK
Toplumun önemli bir kısmını (%10-20) ilgilendiren çok önemli bir sorundur.Kadınlarda,gebelerde,ileri yaşlarda,düşük sosyoekonomik durumlarda sıklık artmaktadır.Müzmin kabızlık,genellikle diğer fonksiyonel gastrointestinal hastalıklar ve/veya psikolojik problemler ile birliktelik gösterir.Müzmin kabızlık,seyrek dışkılama,dışkılama sırasında zorlanma,aşırı ıkınma,tam boşaltamama,sert dışkılama gibi farklı yakınmaları kapsayan –karışık bır durumdur.Birincil kabızlık(primer konstipasyon),kalın barsak ve anüs-kalın barsak bağlantısının sinir-kas fonksiyon bozukluğu ve aynı zamanda beyin-sindirim sistemi sinir-barsak bağlantısının düzensiz kontrolüyle ilgilidir.İkincil kabızlık(sekonder konstipasyon) ise diyet,alışkanlıklar, anüs,rektum ve kalın barsağı ilgilendiren organik hastalıklar,ilaçlar,endokrin ve metabolik sorunlar,nöromuskuler problemler ile ilgili olabilir.
Birincil kabızlık en az 3 tipdir:
1.Kalın barsak iletiminde yavaşlama:Kalın barsak düz kas fonksiyon bozukluğu(miyopati),barsak sinirleri ile igili bozukluklar(nöropati),uyum bozukluğu(dissinerji) veya bunların kombinasyonları ile ilgili olabilir.Genel yavaşlamanın yanı sıra,yemeklerden sonra ve uykudan uyandıktan sonra artması gereken kalın barsak aktivitesi de azalmıştır.
2.Tam boşaltamama:Fonksiyonel veya yapısal bozukluklar ile ilgilidir.Hasta dışkılama sırasında karın,rektoanal ve pelvik döşeme kaslarını koordine edemez.
3.Kabızlık baskın irritabl kolon sendromu (İBS-C).
Boşalma güçlüğü veya sert dışkılamanın dışında, karın ağrısı da en belirgin yakınmadır.Dışkılama sıklığı normaldir.Dışkılama sıklığı azalmış ise İBS+müzmin kabızlık söz konusudur.
Motilite ve pelvik döşeme sorunları kabızlığa yol açabilir:
A.Motilite problemleri:
a.Beslenme sorunları
-liften fakir beslenme
-yetersiz sıvı tüketimi
b.Kalın barsak motilitesi ile ilgili sorunlar
-Kalın barsak tembelliği
-Yavaş iletili kabızlık
-İrritabl kolon sendromu
-intestinal miyopati
-Ogilvie sendromu
-İlaçlar
-Nöolojik sorunlar(MS,Parkinson)
c.Psikiatrik problemler
-Depresyon
-Cinsel taciz
-Garip beslenme ve dışkılama alışkanlıkları
B.Pelvik döşeme ile ilgili sorunlar
a.Pelvik döşeme/Dış anal sfinkter fonksiyon bozukluğu
b.pelvik döşeme obstrüksiyonu
c.Rektal prolapsus
d.Enterosel
e.Rektal intussussepsiyon
f.Rektosel
RİSK FAKTÖRLERİ:
1.Süt çocukları ve çocuklar
2.55 yaş üstü
3.Yeni karın bölgesi,anal bölge ve alt karın bölgesi cerrahisi
4.Gebelik geç dönem
5.Hareketsizlik
6.Yetersiz sıvı/lif tüketimi
7.İlaçlar
8.Bir kısım organik hastalıklar
9.setahat
TEDAVİ
1.KİTLE ETKİLİ LAKSATİFLER:
-Psyllıum
-polikarbofil
-metilsellüloz
2.OSMOTİK AJANLAR
-Magnezyum tuzları(magnezi kalsin)
-Fosfat tuzları(BT enema,Fleet enema,Fleest fosfo soda)
-laktuloz
-lactitol
-Sorbitol+gliserin
-Gliserinli fitiller
-Polietlen glikol
3.LUBRİKAN AJANLAR
-Mineral yağı
-Sıvı parafin
4.STİMULAN LAKSATİFLER
a.Yüzey etkili ajanlar:
-Dokusat
-Safra asidleri
b.Difenilmetan türevleri:
-Fenolfıtalein
-Bisakodil
c.Sodyum pikosulfat
d.Risinoleik asit
e.Anthrakinonlar:
-senna
-Cascara sagrada
Yaşlılarda ana sorun hareketsızlik ve çok sayıda ilaç kullanımıdır.Gereğinde stimulan laksatifler kullanılabilir.Gebelikde diyet düzenlenmesi,sıvı alımında artış,egzersiz mutlaka sağlanmalıdır.Laktuloz kullanılabilir.Senna yüksek dozlarda anne sütüne geçip,çocukda kolik ve ishale yol açabilir.Diyabetiklerde laktuloz ve sorbitol tercih edilmemelidir.Rektum dolu ve dışkı sert ise gliserinli fitiller;kalın barsak dolu ise dışkı yumuşatıcılar,laktuloz tercih edilebilir.Rektum dolu ve dışkı yumuşak ise senna veya bisakodil kullanılabilir.
Mesajlar (0)