İRRİTABIL KOLON SENDROMU
İrrirabl barsak sendromu(İBS),çeşitli derecelerde karın ağrısı, kabızlık veya ishal ve karında şişkinlik gibi tekrarlayan ust veya alt gastrointestinal sistem yakınmaları içerir.Sebebi tam bilinmemektedir.Tanı klinikdir.IBS uzun yıllardan beri hekimlerin klinik çalışmalarında problemler yaratan,bugün için fonksiyonel kabul edilen bir semptomlar topluluğudur.
Aslında bu bir dışlama tanısıdır.Yani; benzer yakınmalar bir çok organik hastalıkda da meydana gelmektedir:İshal,kabızlık,karın ağrısı,şişkinlik, gaz gibi ortak semptomlar(klinik bulgu,belirti,yakınma) gibi..Her iki hastalık arasında temel fark İBS’nin fonksiyonel,inflamatuar barsak hastalığının(İBH) ise organik bir hastalık olmasıdır.İBS’de de inflamasyonun varlığı konusundaki çalışmalar son yıllarda artmakla birlikte,ciddi inflamasyon yoktur.İBS ‘ nin başlamasında geçirilmiş barsak infeksiyonu ve değişen barsak florasının önemli rolü olduğu gösterilmiştir.İBS’de aile hikayesinin varlığı, genetik geçişden ziyade çevresel faktörlerle ilişkili olduğu çalışmalarla gösterilmiştir.
Öncelikle semptomların organik mi? Fonksiyonel mi? olduğunun ayırt edilmesi gerekir.Her zaman bu ayrım kolay değildir.Klasik olarak semtomların hastayı gece derin uykudan uyandırması,kilo kaybı,ateş,eklem ağrısı gibi ek semptomların varlığı,laboratuarda anemi,inflamasyon göstergelerinin artmış olması (CRP artışı,sedimantasyon artışı,lökosidoz,trombositoz gibi..) ve malabsorbisyon bulgularının varlığı organik olduğunun işaretidir.Buna karşın sabaha karşı uyandırması ve diğer bulguların olmaması,özellikle stres ile ve yemek ile semptomların artması fonksiyonel olduğunun göstergesidir.Fonksiyonel hastalıklar toplumda daha sıkdır.Bu nedenle klinik pratikde daha sık karşılaşılmaktadır.
ORGANİK VE FONKSİYONEL HASTALIK AYIRIMI İÇİN İPUÇLARI:
ORGANİK FONSİYONEL
___________________________________________________________________
>50 YAŞ UZUN SÜREDİR(2 YILDAN FAZLA
3 AYDAN KISA SÜRE ALARM SEMPTOMLARININ
OLMAMASI
GECE SEMPTOMLARI İBS;fibromiyalji ile ilgili aile hikayesi
REKTAL KANAMA
ANEMİ
MALABSORBSİYON
KİLO KAYBI(>4 KG)
ANTİBİYOTİK KULLANIMI
İLAÇ KULLANIMI(nsaii)
ATEŞ
KRONİK CİDDİ İSHAL
LAKTOZ ENTOLERANSI,İBH,GLUTEN
ENTEROPATİSİ AİLE HİKAYESİ
IBS tanısı koymak ve literatürde dil birliği sağlamak amacı ile bazı tanı kriterleri oluşturulmuştur (ROMA kriterleriIII).
Buna göre IBS:Son 3 aydır varolan,ayda en az 3 gün olan,tekrarlayan karın ağrısı veya karında huzursuzluk,rahatsızlık hissidir.Aşağıdakilerden en az 2’sinin bulunması gereklidir:
-Deekasyon ile rahatlaması
-Dışkılama sıklığında değişme ile başlaması
-Dışkı şeklinde değişme ile başlaması
(semptomlar en az 3 ay süreyle varolmalıdır.)
Bunların yaynında acil tuvalet ihtiyacı,mukus deşarjı,şişkinlik olması da IBS’yi destekleyen semptomlardır.
-IBS-kabızlık(Dışkılamanın %25 den fazlası sert dışkılama)
-IBS-ishal(dışkılamanın %25 den fazlası sulu,yumuşsak dışkılama)
-IBS-mixt(değişken)
-IBS-sınıflanamayan
TANI
Tanı,ağrı,barsak alışkanlığında ve dışkı şeklinde değişmeye göre konulmaktadır.Bayan hastalarda ek olarak genitoüriner semptomlarda eşlik edebilir.Uyku bozuklukları,anxiete eşlik edebilir.Tanı için,organik nedenleri de ekarte etmek amacıyla kolonoskopi,inflamasyon tetkikleri,tiroid hormonları,bazen dışkı tetkıkleri,gizli kan,parazit ,karaciğer testleri amilaz,tam idrar tetkikikan sayımı yapılması gerekir.Yine tüm batın ultrasonografisi,BT,baryumlu kolon grafileri,ösefagogastrıoduodenoskopı,ince barsak pasaj grafileri gerekebilir.Tanı konulduktan sonra uzun takip önemlidir.Yapılan bir çalışmada uzun süre takip edilen hastaların %7-8 inde organik hastalık gelişmiştir.%2-3 hastada gastrointestinal sistem kanseri saptanmıştır.IBS de düşük dereceli inflamasyon varlığı gösterilmiştir,ama ciddi infalmasyon yoktur.İBH de ise inflamasyon göstergeleri artmıştır.
TEDAVİ
Tedavi destekleyici ve palyatıfdir.Organik bir hastalık olmadığı hastaya çok iyi anlatılmalıdır.Psikolojik stres,anksiete, ve duygudurum bozuklukları araştırılmalı,değerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir.Düzenli fizik aktivite, stresi rahatlatır ve özellikle kabızlığı olan hastalarda barsak fonksiyonlarına yardımcı olur.
DİYET ,genellikle normal olmalıdır.Öğünler çok büyük olmamalı ve yavaş yemek yenmemelidir.Karında gerginlik ve aşırı gazı olanlarda fasulye,lahana ve fermente olan karbonhidratları içeren diğer besinlerin diyetten çıkarılması veya uzaklaştırılması faydalı olabilir. Elma ve üzüm suyu,muz,kuru yemiş ve kuru üzüm alımının azaltılması gaz oluşum insidansını azaltabilir.Laktoz intoleransı bulguları olan hastalar süt ve süt ürünleri alımını azaltmalıdır.Barsak fonksiyonları sorbitol,mannitol ve fruktoz alımıyla da bozulabilir.Diyetle alınan lif suyu absorbe ederek dışkıyı katılaştırarak tedaviye yardımcı olabilir.Ancak aşırı lif alımından da kaçınılmalıdır. Çiğ kepek,psillium hidrofil musilloid kullanılabilir.
İLAÇ olarak,antikolinerjik ilaçlar,difenoksilat,loperamid,trisiklik antidepresanlar,seratonin geri alım inhibitörleri &antidepresanlar kullanılabilir.
Mesajlar (0)